Automotive Design Culture: Κοινωνικες και Πολιτισμικες Προεκτασεις του Σχεδιασμου

Abstract

Το τετράτροχο που μετα- και περι-φέρει τη ματαιοδοξία μας στην παραλιακή οδό αποτελεί το τεχνολογικό αγαθό με την ισχυρότερη συμβολική υπόσταση στην σημερινή αγορά των εντυπώσεων. Μια σύντομη ιστορική αναδρομή καταδεικνύει πως η τυπολογική και μορφολογική εξέλιξη του αυτοκινήτου αντικατοπτρίζει και αναπαράγει το μύθο του κοινωνικού νοήματος. Το αυτοκίνητο που οδηγούμε, εκφράζει το ποιοι είμαστε, που ανήκουμε, ποιες είναι οι βαθύτερες ψυχολογικές και κοινωνικές μας ανάγκες. Κατεξοχήν φορέας αυτού του συμβολισμού είναι η φυσική υπόσταση αλλά και ο αισθητικός κώδικας του αυτοκινήτου έτσι όπως εκφράζονται μέσα από το σχεδιασμό. Οι κοινωνικές προεκτάσεις του design και του styling, είναι σήμερα περισσότερο εμφανείς από ποτέ: το συμβολικό λεξιλόγιο της ταχύτητας (με τις δυναμικές αναλογίες και τις αεροδυναμικές φόρμες) υποχωρεί επιτρέποντας κατά περίσταση την ανάπτυξη γεωμετρικών μορφών που προβάλλουν την άνεση και το ευ ταξιδεύειν, ενώ οι σχεδιαστικές τάσεις προς τις υβριδικές (crossover) τυπολογίες με χαρακτηριστικά SUV, την αναβίωση μορφών του παρελθόντος και τη στιβαρή διαμόρφωση των επιφανειών και όγκων, εκφράζουν τη πολυσχιδή ταυτότητα του σύγχρονου καταναλωτή, την ανάγκη συναισθηματικής ασφάλειας και την αναζήτηση σημείων αναφοράς σε έναν απρόβλεπτο και συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Το τετράτροχο που μετα- και περι-φέρει τη ματαιοδοξία μας στην παραλιακή οδό αποτελεί το τεχνολογικό αγαθό με την ισχυρότερη συμβολική υπόσταση στην σημερινή αγορά των εντυπώσεων. Μια σύντομη ιστορική αναδρομή καταδεικνύει πως η τυπολογική και μορφολογική εξέλιξη του αυτοκινήτου αντικατοπτρίζει και αναπαράγει το μύθο του κοινωνικού νοήματος. Το αυτοκίνητο που οδηγούμε, εκφράζει το ποιοι είμαστε, που ανήκουμε, ποιες είναι οι βαθύτερες ψυχολογικές και κοινωνικές μας ανάγκες. Κατεξοχήν φορέας αυτού του συμβολισμού είναι η φυσική υπόσταση αλλά και ο αισθητικός κώδικας του αυτοκινήτου έτσι όπως εκφράζονται μέσα από το σχεδιασμό. Οι κοινωνικές προεκτάσεις του design και του styling, είναι σήμερα περισσότερο εμφανείς από ποτέ: το συμβολικό λεξιλόγιο της ταχύτητας (με τις δυναμικές αναλογίες και τις αεροδυναμικές φόρμες) υποχωρεί επιτρέποντας κατά περίσταση την ανάπτυξη γεωμετρικών μορφών που προβάλλουν την άνεση και το ευ ταξιδεύειν, ενώ οι σχεδιαστικές τάσεις προς τις υβριδικές (crossover) τυπολογίες με χαρακτηριστικά SUV, την αναβίωση μορφών του παρελθόντος και τη στιβαρή διαμόρφωση των επιφανειών και όγκων, εκφράζουν τη πολυσχιδή ταυτότητα του σύγχρονου καταναλωτή, την ανάγκη συναισθηματικής ασφάλειας και την αναζήτηση σημείων αναφοράς σε έναν απρόβλεπτο και συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Η βιομηχανία έχει από καιρό συνειδητοποιήσει πως ακόμη και αν η τεχνολογία και η οικονομία καθορίζουν το πλαίσιο του εφικτού, το κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι είναι εκείνα που διαμορφώνουν το κλίμα αποδοχής ή απόρριψης των εφαρμογών που προτείνονται. Στο νέο παγκόσμιο χάρτη των πολιτισμικών διαφορών και της κοινωνικής ανασφάλειας, ο σχεδιασμός καλείται να απαντήσει σε νέες χρηστικές και συναισθηματικές απαιτήσεις των καταναλωτών. Ενώ, ακόμη και η τεχνοκρατική αντίληψη που προβάλλει τα οικονομο-τεχνικά κριτήρια ως καθοριστικά για το μέλλον των αυτοκινήτων, αναγνωρίζει το design ως έναν ισχυρό καταλύτη που αναλαμβάνει να μεταπλάσει τις επιδιώξεις της αυτοκινητοβιομηχανίας σε ένα συμμετοχικό παιχνίδι κατάκτησης του τοπίου, ένα σύμβολο φυγής και ελευθερίας, ένα αντικείμενο του πόθου – ή στη δική της γλώσσα σε ένα βιώσιμο προϊόν προς αγορά και κατανάλωση.